By rozmowy małżeńskie „uczynić wspólnymi”
Wsłuchiwanie się w potrzeby współmałżonka buduje jedność małżeństwa.
Komunikacja jest fundamentem budowania więzi. Termin „komunikacja” pochodzi od łacińskiego czasownika communio, communicare – oznaczającego „uczynić wspólnym”. Można go rozumieć jako „tworzenie jedności, bliskości”.
Bycie w małżeństwie w bliskiej ze sobą relacji stwarza ogromne możliwości głębokich rozmów, poruszania ważnych tematów prowadzących do jeszcze lepszego poznania siebie, a tym samym stworzenia jeszcze piękniejszej więzi. Rutyna życia codziennego powoduje, że często brakuje wspólnego czasu na rozmowę. Małżonkowie bywają tak zabiegani, że często mijają się we własnym domu, a kiedy zaczyna brakować rozmów, oddalają się od siebie – żyją razem, ale jednocześnie osobno. Wiele kłótni, rozstań, rozbitych rodzin wynika właśnie z braku dialogu małżeńskiego spowodowanego nieinwestowaniem w niego czasu oraz nieumiejętnością prowadzenia go.
Komunikację małżeńską można porównać do ulicy, po której poruszają się samochody. Aby poruszać się po niej bezpiecznie, bez narażenia siebie ani nikogo, trzeba poznać zasady obowiązujące na drodze. Niezwracanie uwagi na stojące znaki i ograniczenia może spowodować szybką kraksę. Podobnie jest z rozmową małżeńską – pewne zachowania, reakcje, słowa mogą prowadzić do kraks komunikacyjnych. Warto zatem trzymać się drogowskazów, by rozmowy małżeńskie „uczynić wspólnymi”, pięknymi, zbliżającymi, a tym samym dojechać drogą świętości do Nieba!
Pierwszym najistotniejszym drogowskazem dla budowania dobrej komunikacji jest umiejętność słuchania. Często bywa tak, że każde z małżonków potrzebuje wypowiedzieć swoje racje, swoje potrzeby, a jednocześnie nie wsłuchuje się w to, co chce przekazać druga osoba, jakie są jej emocje, pragnienia, potrzeby. Dialog przeradza się w dwa monologi i rozgrywany jest ping pong słowny. Można poczuć się jak na wieży Babel – każde z małżonków naraz mówi w swoim języku potrzeb i w efekcie nie słyszą siebie. Bardzo ważne dla budowania więzi małżeńskiej jest stworzenie wzajemnej przestrzeni słuchania – „Bądź skory do słuchania” (Syr 5, 11), „Nie odpowiadaj, dopóki nie wysłuchasz” (Syr 11, 8). Wzajemne ofiarowywanie przestrzeni słuchania pozwala małżonkom poczuć się zrozumianymi. Tu istotną rolę pełni słuchanie rozumiejące, empatyczne, czyli wczucie się w położenie drugiej osoby, zobaczenie jej wnętrza – to tak jakby pójść odwiedzić kogoś i zobaczyć, jak mu się mieszka. Empatyczne słuchanie sprawia, że małżonkowie chętniej dzielą się radościami, smutkami, lękiem, złością. Trafniej potrafią odczytać swoje potrzeby, pragnienia, oczekiwania, a jednocześnie im sprostać.
Wzajemne ofiarowywanie przestrzeni słuchania pozwala małżonkom poczuć się zrozumianymi.
Kolejnym ważnym drogowskazem istotnym w budowaniu małżeńskiej komunikacji jest umiejętność przyjmowania perspektywy współmałżonka. Każdy z nas jest odrębną osobą – inaczej myśli, inaczej czuje, inaczej przeżywa. Istnieje w związku z tym pokusa, że chcemy, żeby ta druga osoba patrzyła dokładnie tak jak my, myślała tak jak my. Przykładowo mąż i żona, patrząc na to samo zdjęcie rodzinne, mogą zwrócić uwagę na zupełne inne aspekty. Zdarza się, że w codzienności zbyt często patrzymy z własnej perspektywy bez uwzględniania perspektywy małżonka. Posłużę się innym przykładem – mąż wraca z pracy i zastaje swoją żonę w stanie błogosławionym leżącą na łóżku. Może wówczas łatwo pokusić się o ocenę, że nic nie robiła i poczuć złość, że nie ugotowała obiadu. Gdyby jednak odwrócić perspektywę patrzenia, że to on miałby nosić przez cały dzień ciężarki o takiej wadze jak masa dzieciątka, mógłby łatwiej zrozumieć sytuację i perspektywę patrzenia swojej żony. Często mówi się, że perspektywa patrzenia zależy od punktu siedzenia. Tak właśnie bywa! Jednak wartość budowania więzi polega na tym, by oprócz widzenia własnej perspektywy, umieć zauważyć i przyjąć perspektywę patrzenia drugiego człowieka. Mówiąc o perspektywie patrzenia, warto zauważyć, że wiele komplikacji w komunikacji małżeńskiej wynika również z różnic płciowych. Kobiety i mężczyźni różnią się pod względem przeżywania emocji, wyrażania potrzeb, sposobów rozwiązywania problemów. Często zakłócenia w zakresie różnic kobieta – mężczyzna stają się powodem wizyt w poradni małżeńskiej. Mówiąc z przymrużeniem oka – przyczyną konfliktów pomiędzy małżonkami jest to, że „on jest mężczyzną, a ona kobietą”. Nie mając wiedzy na temat różnic w myśleniu kobiet i mężczyzn, możemy patrzeć zbyt wąsko i być zamknięci tylko w swojej przestrzeni patrzenia.
Następnym drogowskazem istotnym we wzajemnym porozumiewaniu jest jasne wyrażanie swoich oczekiwań, potrzeb, emocji. W tym aspekcie kobietom często zdarza się wchodzić w pułapkę „domyśl się”. Niestety mężczyzna często nie domyśli się, ponieważ mężczyzna czeka na komunikat wprost. Posłużę się przykładem. Żona złości się, bo oczekuje, żeby mąż poszedł na zakupy i próbuje dać mu to do zrozumienia, mówiąc mu, że mleka nie ma w lodówce, chleb skończył się, zamiast powiedzieć wprost, że potrzebuje, by poszedł na zakupy. Mężczyznę można nauczyć domyślania się. Przy wielu komunikatach nie wprost jest on w stanie przewidzieć oczekiwania żony. Jednakże ważne, by żony potrafiły swoje oczekiwania komunikować w bezpośredni sposób.
Silna więź małżeńska stanowi fundament rodziny i jest pięknym świadectwem.
Ważnym drogowskazem w komunikacji małżeńskiej jest umiejętność rozwiązywania konfliktów. Konflikty niosą bardzo duży ładunek emocjonalny. Zamiast walki o relację, jest walka o rację! Często dochodzi do konfliktów, gdy pewne sprawy nie są rozwiązywane na bieżąco, lecz zostają przemilczane. Dopuszcza się do tego, że lawina problemów wylewa się, wulkan wybucha. Warto reagować na bieżąco! W czasie konfliktu istotne jest, by umieć zastosować „zasadę STOP” – zamiast nakręcania się w emocjach, można pójść pomodlić się, dać sobie chwilę na ich uporządkowanie, aby emocje nie urosły do takiej rangi, żeby zabić więź przez wypowiedzenie słów, których normalnie byśmy nie powiedzieli. Nawet jeśli pojawi się konflikt, pięknie jest umieć przeprosić się nawzajem (niezależnie, kto rozpoczął konflikt), przebaczyć, wyciągnąć wnioski. Konflikty będą pojawiać się zawsze. Niezależnie od tego, ile razy przyjdzie się pokłócić, ważne, by zawsze umieć się pogodzić: „Niech zniknie spośród Was wszelka gorycz, uniesienie, gniew, wrzaskliwość, znieważanie wraz ze wszelką złością. Bądźcie nawzajem dla siebie dobrzy i miłosierni. Przebaczajcie sobie, tak jak Bóg Wam przebaczył w Chrystusie” (Ef 4, 31-32).
Konflikty są potrzebne, bo pokazują, że na czymś nam zależy, jednak mają prowadzić do wzrostu, a nie do rozpadu! Wyzwaniem jest nie pójść nigdy spać pokłóconym: „Niech nad Waszym gniewem nigdy nie zachodzi słońce. Ani nie dawajcie miejsca diabłu” (Ef 4, 26-27). Konflikty wywierają bardzo duży wpływ na dzieci. Rodzice często nie zważają na to, czy dzieci są świadkami nieporozumień, działają w przypływie emocji. Konflikt pomiędzy rodzicami odbiera dziecku poczucie bezpieczeństwa, wywołuje poczucie winy, dziecko często trudną sytuację odnosi do siebie, rodzi się w nim poczucie zagrożenia. Czasami jest tak, że na oczach dziecka dochodzi do konfliktu i świat dziecka wyłącznie na tym się zatrzymuje. Zapomina się o tym, że jeśli na oczach dziecka doszło do konfliktu, to również na jego oczach powinno dojść do zgody pomiędzy rodzicami.
Komunikacja małżeńska oddziałuje na cały system rodzinny, szczególnie na dzieci, bo rodzice są dla nich modelem, jak tę komunikację pielęgnować.
Jeszcze innym ważnym drogowskazem jest wzajemne wyrażanie wdzięczności. Wdzięczność rodzi wdzięczność. Wdzięczne serce pozwala dostrzec w drugim człowieku dobro, patrzeć na niego z miłością. „Niech nie wychodzi z Waszych ust żadna mowa szkodliwa, lecz tylko budująca, zależnie od potrzeby, by wyświadczała dobro słuchającym” (Ef 4, 29). Wyrażanie wdzięczności poprzez słowa, dziękowanie sobie za wszelkie dobro uczynione dla siebie umacnia więzi, otwiera na siebie oraz na rozmowę. Do wyrażania wdzięczności nie potrzeba wyszukanych słów, wystarczy powiedzieć „Dziękuję za to...”, „Dziękuję, że...”, „Dziękuję, że JESTEŚ”. Jak często sobie wzajemnie dziękujecie? Często zamiast słów wdzięczności w usta wpada krytyka, ocenianie i te sformułowania pewnie dobrze nam znane „Ty NIGDY...”, „Ty ZAWSZE...”. Należy ich unikać!
Rozmowy są cenne i ważne, możemy poprzez nie bardzo dobrze poznać drugą osobę i dzięki temu możemy być bardziej przewidywalni dla drugiej osoby, a druga osoba dla nas. Od tego, ile włożymy czasu w rozmowy, będzie zależało nasze szczęście małżeńskie, rodzinne. Na dowód tego przytoczę świadectwo jednego z małżeństw. Kiedy byłam studentką, odwiedziłam pewne małżeństwo, robiąc badania psychologiczne. Ku mojemu zaskoczeniu małżonkowie otrzymali 100 punktów na 100 możliwych w teście zgodności małżeńskiej, mimo że uzupełniali testy niezależnie i nie mieli możliwości porozumiewania się. Kiedy zapytałam, jak to jest, że tak zgodnie odpowiedzieli na te pytania, to wskazali mi na Krzyż w ich salonie i powiedzieli, że codziennie pod tym krzyżem modlą się całą rodziną, rozmawiają ze sobą, przepraszają się i dziękują sobie za to, co było dobre. Rozmowy budują piękne i dobre więzi pomiędzy małżonkami. Komunikacja małżeńska oddziałuje na cały system rodzinny, szczególnie na dzieci, bo rodzice są dla nich modelem, jak tę komunikację pielęgnować. Jeśli zabraknie porozumienia pomiędzy rodzicami, to również może go zabraknąć w komunikacji rodzic – dziecko oraz pomiędzy rodzeństwem. Często jest tak, że to, co dziecko otrzyma w domu, przenosi na inne miejsca oraz osoby, które pojawią się w jego życiu, a nawet na swoją przyszłą rodzinę. Zatem dbajmy o to, aby w naszych rodzinach nigdy nie zabrakło czasu na dobrą rozmowę!
Właściwa komunikacja między małżonkami pozwala dziecku wzrastać w poczuciu bezpieczeństwa.
